مداحان و حمایت از احمدی‌نژاد
سعید حدادیان: اصولگرایان به وحدت نرسند، مداحان لیست جدا خواهند داد
پرتال دانشگاهی به نقل از روزنامه اعتماد: «مداحان سیاسی» می‌خواهند برای انتخابات مجلس دهم لیست انتخاباتی بدهند. این نیت و اراده را می‌شود از جدید‌ترین اظهارنظر سعید حدادیان، شاگرد حاج منصور ارضی و از مداحان مشهور کشور برداشت کرد. سعید حدادیان گفته است: «خبرهای خوبی از وحدت اصولگرایان به گوش می‌رسد اما در نهایت اگر آقایان به وحدت نرسند مداحان لیست جداگانه‌ای خواهند داد.» مجتبی توانگر، عضو شورای مرکزی جمعیت ایثارگران در گفت‌وگویی با سایت اصولگرای جهان‌نیوز ناقل اظهارات این مداح مشهور بوده است. به گفته مجتبی توانگر، سعید حدادیان نسبت به تحرکات اخیر اصلاح‌طلبان برای انتخابات هشدار داده و تاکید کرده که اگر اصولگرایان بخواهند در انتخابات آتی همچون سال ۹۲ عمل کنند، قطعا شکست خواهند خورد. این مداح معروف که در یکی از لیالی ماه رمضان در میان مداحی خطاب به حسن روحانی گفته بود «تو دلت برای مردم سوخته؟ شنا و جت‌اسکی‌ات را برو!» در این اظهارنظرخود از تک‌روی برخی طیف‌های اصولگرا در دوره‌های گذشته انتقاد کرده و از آنها درخواست کرده برای وحدت حداکثری میان همه طیف‌های اصولگرا از مواضع خود کوتاه بیایند. او با بیان اینکه اصولگرایان باید همه توان خود را برای ائتلاف و انسجام وحدت جریان اصولگرایی در انتخابات آینده بگذارند، تاکید کرده که با وحدت اصولگرایان هرگز اجازه نخواهیم داد مجلسی همچون مجلس ششم شکل بگیرد. اظهارات سیاسی این مداح مشهور و به‌ویژه خبر تنظیم «لیست جداگانه» مداحان برای انتخابات، جدای از آنکه حال و روز اردوگاه اصولگرایان و شکاف‌های موجود میان گروه‌های سیاسی راستگرایان سیاسی ایران را به شکلی دیگر به نمایش گذاشته اما زیر پوست آن می‌شود عمق نگرانی‌های «مداحان سیاسی» و «ماموریت جدیدی» که به آنها واگذار شده را مشاهده کرد.
مداحان سیاسی و دولت اصلاحات
هر چند گفتار سیاسی مداحان و بیان جملاتی توهین‌آمیز مسبوق به سابقه است و ریشه آن به پیش از انتخابات دوم خرداد ٧۶ باز می‌گردد.
اما خبر لیست انتخاباتی مداحان توسط یک مداح مشهور حاکی از آن است که «مداحان سیاسی» از موقعیت خود در میان جریان‌های سیاسی اصولگرا رضایت ندارند و می‌خواهند در مدیریت سیاسی اصولگرایان نقش‌آفرین شوند؛ نقشی که شاید در پس آن بشود تاسیس حزب مداحان را هم محتمل دانست. «مداحان سیاسی» همواره بازیگران میدانی جناح راست به شمار می‌روند که محل فعالیت آنها مساجد، حسینیه‌ها، تکایا و هیات‌ها است. بر اساس آخرین آمار رسمی اعلام شده بیش از ٩١هزار هیات مذهبی و ٧٢ هزار مسجد در کشور فعالیت مذهبی دارند. در میان کثرت فعالیت مساجد و هیات‌های مذهبی اما «هیات رزمندگان اسلام» که در دهه ٧٠ با میدان‌داری سردار علی اکبر مداحی تاسیس شد بی‌شک سیاسی‌ترین هیات مذهبی ایران به شمار می‌رود که از همان سال‌ها با دعوت از مداحانی همچون منصور ارضی، حسین سازور و سعید حدادیان بستر جدیدی را برای اظهارنظر سیاسی مداحان مذهبی فراهم آورد. اگر روزگاری مداحانی همچون صادق آهنگران و غلامرضا کویتی‌پور در دوران دفاع مقدس نقشی تشجیعی، دفاعی و جنگی را ایفا می‌کردند و به دریافت القاب و صفاتی همچون «بلبل خمینی» افتخار می‌کردند اما هیات رزمندگان اسلام و انصار حزب‌الله در دهه ٧٠ و در مقام عصای دست محافظه‌کاران سرآغاز شکل‌گیری جریان مداحان سیاسی شد. مداحان سیاسی اگر امروز به گفته سعید حدادیان درصورت عدم وحدت اصولگرایان لیست انتخاباتی جداگانه خواهند داد اما این اتفاق محتمل، ریشه‌ای دارد که به ١٨ سال پیش باز می‌گردد. ١٨سال پیش و در نخستین سال فعالیت دولت اصلاحات که محافظه‌کاران رقابت انتخاباتی را به اصلاح‌طلبان واگذار کرده بودند جدای از فراخواندن نیرو‌های سیاسی خود مداحان را هم فراخواندند تا بسیج کاملی برای مقابله با دولت اصلاحات و بازگشت به قدرت فراهم شود. از همین جا بود که مداحان سیاسی با محوریت هیات رزمندگان اسلام فعالیت سازمان یافته و تشکیلاتی خود را علیه دولت اصلاحات، رییس دولت و آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی آغاز کردند. مراسم مذهبی‌ای نبود که برگزار شود و این مداحان جملاتی سیاسی را در ضدیت با اصلاح‌طلبان بر زبان نیاورند. مداحان سیاسی به هر منبری رسیدند در لابه‌لای ذکر مصیبت گفتن‌های‌شان برای اهل بیت، همان جایی که مستمع آمده بود تا روح و روحیه‌اش را پالایش کند به تخریب دولت اصلاحات و چهرهایی همچون اکبر هاشمی‌رفسنجانی پرداختند. برخی علما نسبت به ورود مداحان به گود سیاست لب به اعتراض گشودند اما محافظه‌کاران و راستگرایان جوان، آشکارا و پنهان از این رفتار تمجید کردند تا مداحان سیاسی بدانند که مدیران سیاسی جریان راست از آنها حمایت می‌کند. تقابل و تجادل مداحان سیاسی با اصلاح‌طلبان تا پایان دولت اصلاحات ادامه یافت.
مداحان و حمایت از احمدی‌نژاد
آنها با بهره‌گیری از حمایت جناح راست و دیگر نهادها و امکاناتی که در اختیارشان قرار گرفت رو به تشکیل جلسات مداوم هفتگی و هماهنگی برنامه‌ها آوردند و تبدیل به حزب نامریی شدند. تشکیلات مداحان سیاسی هرچند در ظاهر مذهبی بود اما کارکردی سیاسی داشت. محافظه‌کاران و اصولگرایان جوان هم با مشاهده قدرت تاثیرگذاری مداحان سیاسی در هیات‌ها و مساجد موقعیت را برای پیشبرد اهداف خود دراجتماعات مذهبی کشور مناسب دید. مجموعه این اتفاقات قدرتی را به مداحان سیاسی داد تا در انتخابات ریاست‌جمهوری نقش‌آفرینی کنند، جایی که در هیاهوی اشتباهات استراتژیک اصلاح‌طلبان در انتخابات ریاست‌جمهوری ٨۴ در معرفی چند کاندیدای انتخاباتی، آنها رسما تبدیل به لجستیک سیاسی محمود احمدی‌نژاد شده و در مراسم‌های مذهبی تبلیغ برای محمود احمدی‌نژاد را در دستور کار خود قرار دادند. همین حمایت مداحان سیاسی از احمدی‌نژاد بود که باعث شد تا او ناگهانی راهی مسجد ارک شود و به دیدار منصور ارضی برود.
دیدار احمدی‌نژاد با مداحان سیاسی مشهور در مسجد ارک نشانه آن بود که او حساب ویژه‌ای روی مداحان سیاسی باز کرده است؛ دیداری که چند بار دیگر در مسجد ارک تکرار شد تا مشخص شود محمود احمدی‌نژاد که خود را وابسته هیچ حزبی نمی‌دانست چه علاقه‌ای به حزب نامریی مداحان دارد.
انتخابات ٨۴ و حمله به هاشمی، اصلاح‌طلبان و قالیباف
انتخابات ٨۴ هم این قصه تکرار شد. جایی که بازهم مداحان سیاسی حمله به هاشمی و اصلاح‌طلبان را در صدر اظهارات سیاسی خود قرار دادند. اما در این میان اتفاق جالب دیگری هم رخ داد. حاج منصور ارضی پس از حرفهای تند و تیزی که درباره هاشمی‌رفسنجانی در میانه روضه‌خوانی خود داشت، محمد باقر قالیباف دیگر رقیب انتخاباتی احمدی‌نژاد را هدف گرفت و او را به عمر بن سعد تشبیه کرد. حاج منصور که در دور دوم سفرهای استانی رییس‌جمهور را همراهی می‌کرد در دعای روز عرفه در حسینیه صنف لباس فروشان با اشاره به واقعه کربلا گفت:«به عمر بن سعد گفتند با قتل امام حسین (ع) به ملک ری نمی‌رسی که با تمسخر پاسخ داده بود اگر به گندمش نرسم به جوی طویله‌اش که خواهم رسید. برخی ابن سعدهای دوران ما هم اینگونه‌اند و اگر به گندم ریاست‌جمهوری نرسیدند به جوی شهرداری که رسیده‌اند و این برای‌شان کافی است.» ارضی در ادامه با اشاره به شهرداری تهران گفت: «فکر می‌کنند از کارهایشان بی‌خبریم و نمی‌دانیم در حال جمع‌آوری میلیونی پول هستند تا در موقع مناسب خرجش کنند.» او تاکید کرد: «مداح که نباید فقط مداحی کند. من هم می‌خواهم حرفهای خودم را درباره مسائل روز بیان کنم. » از سوی دیگر محمود کریمی یکی دیگر از مداحان مشهور کشور هم در گفت‌وگویی با هفته‌نامه اصولگرای مثلث گفت که «وقتی همه سیاسی هستند، چرا مداح سیاسی نباشد؟ من که بلندگو دارم و با جوان‌ها ارتباط دارم، سیاسی نباشم؟ من که یکی از مستمعینم شهید احمدی روشن بود، نباید سیاسی باشم؟ هیات یعنی این، نه قیمه و قمه!»
پایان رفاقت با احمدی‌نژاد، نقش‌آفرینی در پروژه بصیرت
رابطه حزب مداحان با احمدی‌نژاد پس از ٨٨ یک سالی بیشتر طول نکشید. حمایت‌های احمدی‌نژاد از مشایی آب سردی بود بر پیکره رفاقت احمدی‌نژاد با آنها. حوادث ٨٨ باعث شد تا بازهم از مداحان خواسته شود وارد فضای سیاسی کشور شوند. مرکز رسیدگی به امور مساجد طی بخشنامه‌ای خطاب به مداحان از آنها درخواست کرد تا «ابعاد فتنه ٨٨ و جنگ نرم» را تبیین کنند. از سوی دیگربا نزدیک شدن به ماه محرم، آیت‌الله احمد خاتمی، امام جمعه موقت تهران از مداحان خواست تا در مراسم و عزاداری‌های این ماه «جریان فتنه را تحلیل کنند».
سید احمد خاتمی دراین اظهارات که در همایش مداحان بسیجی عنوان کرد، گفته بود: «ویژگی مداحان مورد تایید اهل‌بیت هدف‌دار بودن آنهاست چراکه ما دوگونه خطیب و مداح داریم؛ یکی مداح و خطیب حرفهای که هر جور شد مجلس را گرم می‌کند اما یک خطیب و مداح متعهد داریم که وقتی پشت تریبون می‌آید احساس وظیفه سنگین بر دوش می‌کند که خروجی آن بر دین، اخلاق و بصیرت سیاسی مردم می‌افزاید باید به این توجه کنیم. »امام جمعه موقت با اشاره به عملکرد یکسال گذشته مداحان افزود: « به شکر خدا اکثریت مداحان در عرصه مقابله با فتنه خوش درخشیدند و اشعار خوب خواندند و دنبال اشعار هدف‌دار و بصیرت‌زا بودند. این راه را باید دنبال کنیم. »از سوی دیگر عزت‌الله ضرغامی، رییس وقت سازمان صدا و سیما در همایشی با نام «پیر غلامان» مداحان را رسانه‌های با تاثیرگذاری طولانی خواند و تصریح کرد: «جواب من به کسانی که کنایه می‌زنند مداحان نباید وارد مسائل سیاسی شوند که اگر مداحی با منشأ یک گروه، محفل و جناح‌بندی سیاسی خاصی وارد عرصه مسائل سیاسی شود که مردود است اما سیاستی که معنای بصیرت، آگاه کردن و روشن‌کردن مردم به ویژه نسل جدید باشد از جمله وظایف مداحان است.»
مداحان و دولت روحانی
انتخابات ریاست‌جمهوری سال ٩٢ که رسید اما مداحان روزه سکوت گرفتند و کمتر سخن گفتند. هرچند در جریان انتخابات ریاست‌جمهوری برخی مداحان در صف حامیان «سعید جلیلی» قرار گرفتند و مداحی مشهوری هم در دوران انتخابات منتشر شد که شعری در مدح «سعید جلیلی» می‌خواندند و حاضران با آن همراهی می‌کردند. همین بود که پس از اندکی سکوت تیغ تیز خود را از نیام برکشیدند و حسن روحانی را مورد عتاب کلامی خود قرار دادند. این نقش را سعید حدادیان بر عهده گرفت. او در دومین شب مراسم مناجات‌خوانی ماه مبارک رمضان در مهدیه امام حسن مجتبی با استمساک به مراسم تشییع پیکر شهدای غواص به هاشمی و روحانی حمله کرد و گفت: «من چند تا حرف با جناب آقای هاشمی دارم. یکی اینکه: در کربلای چهار فرمانده چه کسی بود؟ خودت بودی! سال ۶۵ شما فرمانده بودی. اگر واقعا دلت برای این مردم می‌سوزد سه چهار تا سوال من را جواب بده!» این مداح مشهور در ادامه حرفهای سیاسی خود به سخنان اخیر حسن روحانی در مورد وضع معیشتی مردم اظهار داشت: «آن آقا می‌گوید بعضی‌ها از جیب مردم خبر ندارند! تو دلت واقعا برای مردم سوخته؟ شما کجا می‌نشینی؟ زندگی‌ات چطور است؟ استخر را نفر قبلی خراب کرد شما دوباره ساختید. می‌گویند رییس‌جمهور باید گلف‌بازی کند و به استخر برود. شما بروید شنای‌تان را بکنید و جت اسکی‌تان را بروید. این حرف‌ها که در مورد جیب مردم می‌زنید از شما خنده‌دار است.» همین اظهارات کافی بود تا مسیج مهاجری، مدیرمسوول روزنامه جمهوری اسلامی در مراسم افطاری شیخ علی‌اکبر ناطق‌نوری از آنچه از تریبون‌های مداحی شنیده شده، انتقاد و ابراز خطر کند. مهاجری در این سخنان تاکید کرد: «کشور ما جمهوری اسلامی است و نه جمهوری مداحان.» مهاجری با اشاره به توهین به مسوولان در مراسم تشییع شهدای غواص گفت: هرچیزی باید جای خود باشد و اگر قرار باشد سیاست، فرهنگ، عمران و تصمیم‌گیری‌ها، دست یک گروه باشد که کاری درست نمی‌شود. باید طرحی نو دراندازیم و این طرح نو، افزایش جاذبه و کاهش دافعه است. مهاجری سوالی مطرح کرد که هنوز کسی پاسخی برای آن پیدا نکرده است: «مگر ایران، جمهوری مداح‌هاست که آنها برای نظام تعیین‌تکلیف کنند؟ ما برای این رفتارها شرمنده هستیم.»
حزب مداحان
مداحان سیاسی طی ١٨ سال گذشته رشد تشکیلاتی داشته‌اند. هر چند آنها دارای تشکل‌هایی به نام خانه مداحان و سازمان بسیج مداحان هستند اما به نظر می‌آید که رهبران و چهره‌های شاخص آنها می‌خواهند در فضای سیاسی کشور نقشی جدید و جدی داشته باشند. آنها که بارها تلاش احمدی‌نژاد برای دیدار با منصور ارضی مشهورترین مداح سیاسی کشور را دیده بودند این‌بار با بررسی موقعیت و امکانات خود به این نتیجه رسیدند که می‌توانند بی‌توجه به کارویژه‌های کارفرمای سیاسی خود در بزنگاه‌های سیاسی وارد میدان سیاست شوند و به جای آنکه مجری برخی سیاست‌ها در نهان باشند، خود از این پس به‌طور مستقل عامل سیاست‌ورزی باشند. همین است که اگر تا دیروز کارکردی سلبی داشتند و تنها اصلاح‌طلبان، هاشمی، ناطق و دیگر بزرگان را مورد عتاب خود قرار می‌دادند این روزها برای خود در اندیشه کارکردی ایجابی‌اند. همین است که دیگر حرف‌شنوی مطلقی از مدیران جریان اصولگرا ندارند و آنها را تهدید می‌کنند که اگر به وحدت نرسند نباید از فهرست انتخاباتی و مستقل مداحان ناراحت شوند. حالا می‌شود فهمید که سیر تکوینی مداحان سیاسی به مرحله جدیدی رسیده است. مرحله‌ای که شاید با فهرست انتخاباتی و تاسیس حزب از سوی مداحان آغاز شود. شاید مداحان سیاسی گمان می‌کنند از قدرت و ظرفیت نفوذ بالایی میان توده‌های اجتماعی برخوردارند و با همین پتانسیل می‌توانند جبه کارگزاری سیاسی را بر تن کنند.
